شناخت ضرورت و اهمیت حفاظت فردی
یكی از مشكلات مهم صنایع بالاخص دركشورهای درحال توسعه ، مشكلات ایمنی و بهداشتی پرسنل شاغل در صنایع می باشد . ایمنی به عنوان شاخصی در خصوص درجه نسبی فرار از خطر و همچنین بهداشت حرفه ای بعنوان مفاهیمی جهت ارزیابی میزان تماس شاغلین با آلاینده های مختلف و متعدد محیطهای كار از جمله موارد حائز اهمیتی هستند كه مدیران صنایع می باید به آن توجه نمایند .
بدیهی است شناسایی و كنترل خطرات برای بالا بردن سطح بهره وری در سایه دارا بودن محیطی بهداشتی ، ایمن و پرسنل سالم است.
از آنجایی كه در مواقعی كنترل بخشی از عوامل زیان آور شغلی ) شامل عوامل شیمیایی ، فیزیكی ، مكانیكی و بیولوژیكی( در منبع تولید و همچین در مسیر انتقال عملی نبوده و یا بسیار مشكل می باشد تنها راه حل باقی مانده تجهیز پرسنل به وسایل حفاظت فردی مناسب و استاندارد خواهد بود.
وجود طیف وسیعی از مخاطرات شیمیایی ، فیزیكی ، بیولوژیكی و مكانیكی با خصوصیات خورندگی ، برندگی ، سمی بودن ، سوزانندگی ، جهش زایی و .. در محیطهای كاری می تواند سلامتی شاغلین و حتی سایر افراد مجاور محیطهای شغلی را به شدت تهدید نماید، بنابراین به منظور حفظ و صیانت از منابع انسانی و همچنین افزایش راندمان كار و بهره وری ، شناسایی ،ارزیابی و كنترل خطرات فوق از اهمیت بسزایی برخوردار است.
وظایف یاد شده در فرهنگ ایمنی امروزی نه تنها كاری انسانی و در راستای اهداف اقتصادی و اجتماعی محسوب می شود بلكه وظیفه قانونی نیز تلقی می گردد كه چشم پوشی از آن می تواند باعث اعمال مجازات قانونی گردد. در ایران نیز موارد زیادی از قوانین مرتبط ، از این فلسفه حمایت می كند كه برای مثال می توان به ماده 91 قانون كار، آیین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در كارگاهها و… اشاره نمود.
اما از طرف دیگر بایستی توجه داشت كه استفاده از وسایل حفاظت فردی معمولاً آخرین خط از خطوط دفاعی در مقابل شرایط بالقوه خطرناك محیطهای كار محسوب می شود، زیرا اغلب مقررات ایمنی امروزی و اصول مدیریت نوین ایمنی ، كنترل های فنی و مهندسی و در مرتبه بعدی كنترل های تجهیزات حفاظت فردی مدیریتی را به عنوان اولین و مناسبترین روش حفاظتی كارگران در برابر مواد و شرایط خطرناك توصیه می نمایند .
باید بخاطر داشت در حالیكه ممكن است برای كارفرمایان استفاده از وسایل حفاظت فردی برای كنترل مواجهه پرسنل با خطرات یك راه حل ساده ، مناسب و صحیح بنظر رسد ، ولی در صورت عدم توجه، بسیار نامناسب و حتی خطرناك باشد .
بعنوان مثال بعضی از تجهیزات حفاظت فردی مانند دستگاههای تنفسی ( رسپیراتورها ) یا لباس های حفاظتی ممكن است بسیار گرم و سنگین بوده و به دلیل تحمیل فشار بر افراد درهنگام استفاده از سوی آنها مورد استفاده قرار نگرفته و یا بطور نامناسب و ناقص استفاده شوند و به همین دلیل پذیرش افراد یك فاكتور اساسی در یك برنامه موفقیت آمیز استفاده از تجهیزات حفاظت فردی محسوب می شود .
برای اینكه وسایل حفاظت فردی بتوانند بالاترین سطح ممكن حفاظت را تأمین كنند لازم است كه بطور مناسب انتخاب شده ، به بهترین نحو ممكن نگهداری و بطور صحیح و مداوم مورد استفاده قرار گیرند . اگر از یك طرف استفاده از وسایل حفاظت فردی برای پرسنل ناراحت كننده باشد و از طرف دیگر علل واقعی كاربرد وسایل یاد شده به آنها تفهیم نگردد امكان استفاده ناقص و یا غلط از این تجهیزات و در نتیجه عدم تأمین حفاظت كافی و لازم وجود خواهد داشت و به همین دلایل آموزش پرسنل یك بخش تفكیك ناپذیر و در عین حال حیاتی از یك برنامه موفقیت آمیز استفاده از تجهیزات حفاظت فردی خواهد بود.
بحث فوق بیشتر برای محیطهای صنعتی صادق می باشد و برای پرسنل واحدهای آتش نشانی ، استفاده و كاربرد تجهیزات حفاظت انفرادی از اهمیت فوق العاده بیشتری برخوردار است، زیرا آتش نشانان به هنگام عملیات اكثراً و یا شاید همیشه در شرایط كار عادی نمی باشند و در این لحظات كه استفاده از تجهیزات انفرادی و حفاظتی برای آنها امری ضروری است ، خطرات بالقوه زیادی بطور همزمان آنها را تهدید می نماید .
وقتی آتش نشان وارد ساختمان می شوند ، وجود دود و گازهای سمی ، خطرناك و قابل انفجار ، اجسام پرنده مانند خرده های شیشه و غیره ، حرارت های بسیار بالا ، انفجارات شدید و مهلك ، تشعشعات اتمی و غیره ، لبه های تیز و تراشه ها ، سیم ها و تجهیزات برقدار ، ابزار آلات تیز ، سقوط و افتادن اجسام روی پاها و بدن ، مواد شیمیایی خطرناك و موارد دیگری مانند سقوط همواره آنها را تهدید می نماید.
به همین لحاظ استفاده از تجهیزات حفاظت فردی در این شغل حساسیت و اهمیت بیشتری نسبت به مشاغل دیگر دارد و به همین علت استفاده از این تجهیزات در همة عملیاتها برای آنان حالتی اجباری و الزامی داشته تا بدینوسیله حفاظت و ایمنی بیشتری را برای آنان تأمین نماید.
همانطوری كه ذكر شد پذیرش شاغلین بخش مهمی از یك برنامه موفقیت آمیز تجهیزات حفاظت فردی است .
تا زمانی كه شاغلین در رابطه با ضرورت استفاده از این وسایل تحت آموزش قرار نگیرند و بطور مستقیم در برنامه یاد شده شركت داده نشوند پذیرش افراد عملی نشده و استفاده صحیح و كامل از تجهیزات عملی نخواهد شد.
آموزش عملی استفاده از این تجهیزات یك بخش اساسی از فرآیند آموزش است . لازم است كه قبل از استفاده از تجهیزات حفاظت فردی ، كارآموزی صورت گرفته و به طور مرتب تكرار شود . آموزش عملی علاوه براینكه پرسنل را به اهمیت استفاده از وسایل حفاظت فردی آگاه می سازد امكان آشنایی شاغلین با اینگونه تجهیزات را در یك محیط ایمن فراهم می آورد.
یك برنامه آموزش عملی موفق ممكن است شامل موارد زیر باشد :
- تشریح خطر و شرایطی كه استفاده از وسایل حفاظتی را ضروری می سازد.
- تشریح اقداماتی كه در رابطه با خطرات موجود انجام شده و یا می توان انجام داد.
- توضیح درباره علت انتخاب وسایل حفاظت فردی موجود
- بحث و بررسی توانایی ها و محدودیتهای وسایل انتخاب شده
- نشان دادن روشهای صحیح استفاده از وسایل حفاظت فردی شامل نحوه پوشیدن و در آوردن آنها
- فراهم آوردن فرصت برای افراد جهت استفاده عملی از وسایل
- بحث درباره روشهای نظافت ، بازرسی و نگهداری آنها.