ضرورت و اهميت حفاظت فردی چیست؟

يكي از مشكلات مهم صنايع بالاخص دركشورهاي درحال توسعه ، مشكلات ايمني و بهداشتي پرسنل شاغل در صنايع مي باشد . ايمني به عنوان شاخصي در خصوص درجه نسبي فرار از خطر و همچنين بهداشت حرفه اي بعنوان مفاهيمي جهت ارزيابي ميزان تماس شاغلين با آلاينده هاي مختلف و متعدد محيطهاي كار از جمله موارد حائز اهميتي هستند كه مديران صنايع مي بايست به آن توجه نمايند .

بديهي است شناسايي و كنترل خطرات براي بالا بردن سطح بهره وري در سايه دارا بودن محيطي بهداشتي ، ايمن و پرسنل سالم است.

از آنجايي كه در مواقعي كنترل بخشي از عوامل زيان آور شغلي ( شامل عوامل شيميايي ، فيزيكي ، مكانيكي و بيولوژيكي)  در منبع توليد و همچين در مسير انتقال عملي نبوده و يا بسيار مشكل مي باشد تنها راه حل باقي مانده تجهيز پرسنل به وسايل حفاظت فردی مناسب و استاندارد خواهد بود.

وجود طيف وسيعي از مخاطرات شيميايي ، فيزيكي ، بيولوژيكي و مكانيكي با خصوصيات خورندگي ، برندگي ، سمي بودن ، سوزانندگي ، جهش زايي و .. در محيطهاي كاري مي تواند سلامتي شاغلين و حتي ساير افراد مجاور محيطهاي شغلي را به شدت تهديد نمايد، بنابراين به منظور حفظ و صيانت از منابع انساني و همچنين افزايش راندمان كار و بهره وري ، شناسايي ،ارزيابي و كنترل خطرات فوق از اهميت بسزايي برخوردار است .

وظايف ياد شده در فرهنگ ايمني امروزي نه تنها كاري انسانی و در راستاي اهداف اقتصادي و اجتماعي محسوب مي شود بلكه وظيفه قانوني نيز تلقي مي گردد كه چشم پوشي از آن مي تواند باعث اعمال مجازات قانوني گردد .در ايران نيز موارد زيادي از قوانين مرتبط ، از اين فلسفه حمايت مي كند كه براي مثال مي توان به ماده 91 قانون كار، آيين نامه حفاظت و بهداشت عمومي در كارگاهها و… اشاره نمود.

اما از طرف ديگر بايستي توجه داشت كه استفاده از وسايل حفاظت فردی معمولاً آخرين خط از خطوط دفاعي در مقابل شرايط بالقوه خطرناك محيطهاي كار محسوب مي شود. زيرا اغلب مقررات ايمني امروزي و اصول مديريت نوين ايمني ، كنترل هاي فني و مهندسي و در مرتبه بعدي كنترل هاي تجهيزات حفاظت فردی مديريتي را به عنوان اولين و مناسبترين روش حفاظتي كارگران در برابر مواد و شرايط خطرناك

توصيه مي نمايند . بايد بخاطر داشت در حاليكه ممكن است براي كارفرمايان استفاده از وسايل حفاظت فردی براي كنترل مواجهه پرسنل با خطرات يك راه حل ساده ، مناسب و صحيح بنظر رسد ، ولي در صورت عدم توجه،  بسيار نامناسب و حتي خطرناك باشد . بعنوان مثال بعضي از تجهيزات حفاظت فردی مانند دستگاههاي تنفسي ( رسپيراتورها ) يا لباس هاي حفاظتي ممكن است بسيار گرم و سنگين بوده و به دليل تحميل فشار بر افراد درهنگام استفاده از سوي آنها مورد استفاده قرار نگرفته و يا بطور نامناسب و ناقص استفاده شوند و به همين دليل پذيرش افراد يك فاكتور اساسي در يك برنامه موفقيت آميز استفاده از تجهيزات حفاظت فردی محسوب مي شود.

براي اينكه وسايل حفاظت فردی بتوانند بالاترين سطح ممكن حفاظت را تأمين كنند لازم است كه بطور مناسب انتخاب شده ، به بهترين نحو ممكن نگهداري و بطور صحيح و مداوم مورد استفاده قرار گيرند . اگر از يك طرف استفاده از وسايل حفاظت فردی براي پرسنل ناراحت كننده باشد و از طرف ديگر علل واقعي كاربرد وسايل ياد شده به آنها تفهيم نگردد امكان استفاده ناقض و يا غلط از اين تجهيزات و در نتيجه عدم تأمين حفاظت كافي و لازم وجود خواهد داشت و به همين دلايل آموزش پرسنل يك بخش تفكيك ناپذير و در عين حال حياتي از يك برنامه موفقيت آميز استفاده از تجهيزات حفاظت فردی خواهد بود.

بحث فوق بيشتر براي محيطهاي صنعتي صادق مي باشد و براي پرسنل واحدهاي آتش نشاني ، استفاده و كاربرد تجهيزات حفاظت انفرادي از اهميت فوق العاده بيشتري برخوردار است، زيرا آتش نشانان به هنگام عمليات اكثراً و يا شايد هميشه در شرايط كار عادي نمي باشند و در اين لحظات كه استفاده از تجهيزات انفرادي و حفاظتي براي آنها امري ضروري است ، خطرات بالقوه زيادي بطور همزمان آنها را تهديد مينمايد. وقتي آتش نشان وارد ساختمان مي شوند ، وجود دود و گازهاي سمي ، خطرناك و قابل انفجار ، اجسام پرنده مانند خرده هاي شيشه و غيره ، حرارت هاي بسيار بالا ، انفجارات شديد و مهلك ، تشعشعات اتمي و غيره ، لبه هاي تيز و تراشه ها ، سيم ها و تجهيزات برقدار ، ابزار آلات تيز ، سقوط و افتادن اجسام روي پاها و بدن ، مواد شيميايي خطرناك و موارد ديگري مانند سقوط همواره آنها را تهديد مي نمايد. به همين لحاظ استفاده از تجهيزات حفاظت فردی در اين شغل حساسيت و اهميت بيشتري نسبت به مشاغل ديگر دارد و به همين علت استفاده از اين تجهيزات در همة عملياتها براي آنان حالتي اجباري و الزامي داشته تا بدينوسيله حفاظت و ايمني بيشتري را براي آنان تأمين نمايد.

همانطوري كه ذكر شد پذيرش شاغلين بخش مهمي از يك برنا مه موفقيت آميز تجهيزات حفاظت فردی است . تا زماني كه شاغلين در رابطه با ضرورت استفاده از اين وسايل تحت آموزش قرار نگيرند و بطور مستقيم در برنامه ياد شده شركت داده نشوند پذيرش افراد عملي نشده و استفاده صحيح و كامل از تجهيزات عملي نخواهد شد . آموزش عملي استفاده از اين تجهيزات يك بخش اساسي از فرآيند آموزش است . لازم است كه قبل از استفاده از تجهيزات حفاظت فردی ، كارآموزي صورت گرفته و به طور مرتب تكرار شود .

آموزش عملي علاوه براينكه پرسنل را به اهميت استفاده از وسايل حفاظت فردی آگاه مي سازد امكان آشنايي شاغلين با اینگونه تجهيزات را در يك محيط ايمن فراهم مي آورد. يك برنامة آموزش عملي موفق ممكن است شامل موارد زير باشد :

تشريح خطر و شرايطي كه استفاده از وسايل حفاظتي را ضروري مي سازد.
تشريح اقداماتي كه در رابطه با خطرات موجود انجام شده و يا مي توان انجام داد.
توضيح درباره علت انتخاب وسايل حفاظت فردی موجود
بحث و بررسي توانايي ها و محدوديتهاي وسايل انتخاب شده
نشان دادن روشهاي صحيح استفاده از وسايل حفاظت فردی شامل نحوه پوشيدن و در آوردن آنها
فراهم آوردن فرصت براي افراد جهت استفاده عملي از وسايل
بحث درباره روشهاي نظافت ، بازرسي و نگهداري آنها.