کرامپون  یا همان یخ شکن یک قطعه کفی از جنس فلز بوده که در آن تیغه هایی  فلزی قرار داده شده  است. مزیت وجود این تیغه ها در زیر کفی فلزی این است که باعث می شود زمانی که کوهنورد در حال پیاده روی بر روی یخ و یا برف از لیز خوردن و سر خوردن وی جلوگیری می کند و این یک مزیت بزرگ محسوب می شود.با توجه به اهمیت بسیار بالای انتخاب یک یخ شکن مناسب برای کوه و یخ پیمایی در فصل سرما و الزامی بودن بستن آن ،در این مطلب از اسپرتان به ابعاد مختلف انتخاب یخ شکن می پردازیم.

برای امنیت بیشتر در هنگام راه رفتن بر روی برف و یخ کرامپون ها یک ابزار ضروری محسوب می شوند.توسط آن ها شما می توانید بر روی آبشار های یخ زده،سنگ ها و صخره های یخی بدون مشکل راه بروید بدون اینکه لیز بخورید.در گذشته به دلیل عدم پیشرفت تکنولوژی و استفاده از پوتین های ساده و نازک و یا زیره های ضعیف،کوهنوردان مجبور بودند که از یخ شکن های ضخیم،سنگین استفاده کنند اما امروز به لطف پیشرفت های متعدد در حوزه صنعت ساخت پوتین های مخصوص کوهنوردی که از جنس چرم طبیعی و یا مصنوعی هستند و خود دارای زیره های مناسب بوده در نتیجه کیفیت ساخت یخ شکن ها نیز در همین راستا افزایش یافته و دارای وزنی بسیار مناسب و ضخامتی استاندارد هستند که کوهنورد برای استفاده از آن ها اصلا اذیت نمی شود.

به طور کلی انواع یخ شکن از نظر نوع کاربردی که می توانند داشته باشند به سه دسته کلی تقسیم می شوند:

انواع کرامپون ها از لحاظ نوع کاربرد:

برای پیاده روی : این یخ شکن ها  با طیف وسیعی از کفش ها سازگاری دارند ودر شیب های ملایم برفی و یا یخی قابل استفاده هستند . اینها تا ۱۰ شاخک را دارا بوده و  نوع  قاب متفاوتی دارند و از  نظر نوع اتصال به کفش می توانند از انواع بندی یا ترکیبی باشند. قاب  یا از جنس استیل و یا آلومینیم است. این نوع جهت  کوه پیمایی آسان و یا جهت  استفاده در مسیرهای زیاد مناسب  هستند.

سری کوهنوردیدارای انواع و مدل های متنوعی هستند. قاب آن ها از سری  نیمه سخت بوده  به همین منظور  امکان استفاده در شیب های ملایم  و یا در شیب های شدید و  تقریبا عمودی نیز استفاده کرد. از نظر ساختار، این ها تا  ۱۲ شاخه دارا بوده، قابشان می تواند از جنس استیل باشد و شاخک های انتهایی  و ریل افقی میانه از استحکام بالاتری برخوردار هستند. این سری برای کوهنوردی های حرفه ای و سخت و مشکل مورد استفاده قرار میگیرند.

سری یخ نوردی: برای یخ نوردی شما به قوی ترین و مستحکم ترین انواع یخ شکن ها نیازمند هستید تا بتواند در شرایط سخت شما را پشتیبانی و ایمنی شما را هنگام یخ نوردی تامین کند. این نوع کرامپون با داشتن شاخک های تکی و دوگانه که می توان آن ها را تعویض نمود باعث می شوند که دقت در هنگام که دقت کار در  یخنوردی برود. قاب کاملا محکم و سخت این مدل مانع از خستگی عضلات خواهد شد که یک مزیت خوب به شمار می رود. تعداد شاخک های آن ها مناسب یخ نوردی تا ۱۴ عدد نیز میرسد.این سری جهت  شیب های بسیار تند و حتی قائم و عمودی و یا شیب های منفی گزینه ای بسیار مناسب بوده  و کارایی بالایی در این نوع صعود ها دارند اما اگر از آن ها جهت کوه گردی و پیاده روی های معمولی استفاده کنید بسیار آزار دهنده هستند و فقط برای یخ نوردی مورد استفاده قرار بگیرند

 کرامپون مناسب برای شما

امروزه استفاده از کرامپون ها تخصصی شده و برای هر فعالیتی باید از نوع مناسب خود استفاده نمود.انواع فوق سبک کششی برای پیاده روزی روزانه در برف ها انتخاب هایی مناسب و به صرفه هستند.همینطور انواع های سنتی نیز برای یخ نوردی در یخچال ها و راه رفتن بر روی برف کارایی مناسبی دارند همینطور این مدل برای طبیعت گردی بر روی برف و یا کوهنوردی در برف به صورت تکنیکی و حرفه ای (زمانی که با خود، تیشه مخصوص یخ به همراه دارید) گزینه مناسبی است.در جدول زیر لیست فعالیت ها و کرامپون مناسب را می توانید مشاهده کنید

قاب کرامپون

   جنس قاب:

   کرامپون های فولادی یا استیل: این برای کوهنوردی عادی و عمومی بهترین نوع هستند،دوام و کیفیت آن ها باعث شده است که برای مسیرهای شیب دار،یخی،تکنیکی و حرفه ای ضروری باشند.

 کرامپون های استیل ضد زنگ: علاوه بر ویژگی های نوع استیل خاصیت ضد زنگ و خورندگی را نیز دارند

کرامپون های آلومینیمی: برای کوهنوردی عادی و اسکی مناسب هستند و وزن سبک آن ها یک مزیت برای کوهنوردی یک مزیت محسوب می شود  اما اگر در زمین های سنگی و یا صخره ای مورد استفاده قرار بگیرند خیلی سریع تر از نوع فولادی دچار فرسایش خواهند شد.

وزن:

یخ شکن آلومینیمی جزو سبک ترین مدل ها قرار می گیرند که طبعا مخاطبین خاص خود را دارند چرا که وزن سبک در کوه پیمایی یک مزیت محسوب می شود اما این نکته مهم را توجه داشته هر چه قدر کرامپون سبک تر باشد دوام آن و قدرت کمتر خواهد بود. برای کوهنوردی های غیر تکنیکی،نوع آلومینیمی انتخاب مناسبی است فقط از استفاده در مسیرهای صخره ای برفی اجتناب کنید.

جنس کرامپون:

آناتومی:

در حالی که همچنان کرامپون های سخت و سفت مورد استفاده قرار می گیرند اما نوع نیمه سخت بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است.طرح های  نیمه سخت گستره وسیعی از مزایا و شرایط مختلف را     در اختیار شما قرار می هد و برای مسیر های برفی و پیاده روی در برف مناسب است.در حالی که نوع سخت برای صعود در یخ متوسط کافی و مناسب است.

در برخی  از مدل ها  به نحوی می توان تنظیم را به نوار اتصال (نوار بین پا و قطعه پاشنه) انجام داد که تغییرات را از حالت نیمه سخت به حالت انعطاف پذیر تبدیل می کند و با این عمل پیاده روی راحت تر بوده و برف کمتری وارد آن می شود.یخ شکن های نیمه سخت نسبت به نوع سخت و قدیمی قابلیت انعطاف و تنظیم کردن بیشتری دارند و همینطور با رنج وسیعی از بوت ها و پوتین ها هماهنگ هستند.

جنس کرامپون:

  هیبریدی یا میکس: این نوع به دلیل سهولت در استفاده و همینطور سازگار با انواع بوت و پوتین های کوهنوردی مورد توجه بسیاری از کوهنوردان می باشد.دلیل آن است که این نوع بسیار قابل انعطاف بوده و دارای یک پاشنه و پا بند می باشد. این نوع  با داشتن  تسمه هایی در ناحیه پنجه خود و همچنین  دارا بودن یک اهرم پاشنه و محافظ برای پاشنه پا در انتهای آن ایجاد شده است. توسط  این نوع کوهنورد به آسانی می‌تواند توسط هر مدل کفشی در هر جایی که لازم بود از آن استفاده کند. فقط کافیست  بند و تسمه کرامپون را بسته و استفاده نماید

کرامپون های بندی: در این نوع یک جفت تسمه در هر یخ شکن قرار دارد و با هر نوع بوت و کفشی مورد استفاده قرار بگیرد. این نوع برای مسیر های متوسط گزینه خوبی بوده و می تواند در مسیر های مختلفی مورد استفاده قرار بگیرد. یکی دیگر از مزیت های این نوع این است که می تواند به راحتی به کمک بندهایی که به طور منظم بافته شده اند زیر کفش بسته شود وسپس بند های آن از روی کفش گره زده بشوند. مزیت بسیار خوب این کرامپون این است که به راحتی با هر کفشی بسته میشود اما باید گفت پوشیدن آن زمان بیشتری لازم دارد. یکی دیگر از مزیت های این نوع این است که اگر همزمان از چندین نوع بوت استفاده می کنید این نوع می تواند گزینه خوب باشد.

کرامپون Step-in : در این نوع یک سیم پا را محافظت و فیکس می کند. در قسمت پشت و انتهای خود با داشتن یک  محافظ  یه میله ای فلزی ایمنی مناسبی را فراهم می کنند همینطور  با داشتن یک اهرم در قسمت پاشنه به شما اجازه می دهند که اندازه آن را تنظیم نمایید. برای حصول اطمینان از محکم و فیکس بودن آن ها باید کفش در هر دو قسمت پشت و عقب شیار خاصی داشته باشند.

 شاخک ها:

 تعداد شاخک های آن ها معمولا بین ۱۰-۱۴ عدد بوده و مناسب استفاده هستند.شاخک ها در قسمت های مختلف می تواندد قرار بگیرند .امروز مدل های محدود و بسیار فنی وجود دارند که می توانند حتی در شرایط بسیار سخت نیز عملکرد خوبی را نشان دهند.تعداد شاخک ها بستگی به عوامل متعددی دارد از جمه شرایط کوهستانی،پیاده روی،یخ نوردی و.. که هر قدر مسیر دشوار تر باشد تعداد شاخک ها  و درجه سختیشان بیشتر خواهد بود.اغلب مدل هایی که ۱۰ عدد شاخک دارند برای اسکی ،کوهنوردی در برف و یخ مناسب هستند و یا می توانند برای صعود به مسیرهای آتشفشانی در یخ و برف نیز مورد استفاده قرار بگیرند.اما کرامپون های مسیر های یخی و یا برفی سنگین بیشتر به صورت میکس بوده و قابلیت انعطاف و تنظیم مناسبی دارند و یا حتی قابلیت تعویض حین کوهنوردی را دارا هستند.همچنین در مسیر هایی که دارای آبشار یخی می باشد از عملکرد فوق العاده ای برخوردار هستند..برای کوهنوردی های معمولی بهتر است از مدل هایی که در جلو پنجه شاخک ندارند استفاده شود اما برای کوهنوردی های حرفه ای و سنگین نیاز به شاخک های بیشتر در نقاط مختلف کرامپون است.

   میخچه های جلویی:

به سه دسته کلی تقسیم می شوند :

افقی: برای تقریبا هر نوع یخ نوردی/ برف نوردی ای مناسب هستند

عمودی: برای آبشار های تند و مسیر های عمودی یا قائم،صعودهای ترکیبی مناسب هستند و براحتی قابل تنظیم و تعویض می باشند.برخی از مدل های تکنیکی دارای میخچه های ثانویه برای حفظ ایمنی بیشتر هستند..

مونو: این سری برای صعود از یک آبشار و یا صعود های ترکیبی مناسب هستند.

انطباق پذیری یا سازگاری:

سازگاربودن با شرایط یکی از عوامل مهم انتخاب محسوب می شود. به عنوان مثال نوع فوق سبک strap-on برای شرایط سخت سازگاری پایینی دارند و برای کوه پیمایی و یا صعود مناسب نیستند.به همین دلیل باید از خود بپرسید نوع بوت یا کفشی که دارید چست؟آیا کفش شما انعطاف پذیر است؟ سخت است؟ یا نیمه سخت؟آیا داری پنجه است یا پاشنه با حاشیه چرمی دارد.اگر شما یک بوت بسیار انعطاف پذیر بدون پاشنه دارید و می خواهید یک صعود تکنیکی داشته باشید شاید لازم باشد آن را تعویض کنید.از خود بپرسید چه نوع فعالیتی را قرار است که انجام بدهید؟برای کوهنوردی به پنجه و پاشنه بوت خود نگاه کنید چرا که گزینه های متعددی برای بستن یخ شکن دارید.

 لوازم جانبی یخ شکن:

ضد ضربه: اغلب از نوع پلاستیک abs هستند تا از ورود برف به یخ شکن جلوگیری کنند.

پوشش: یک جفت گتر مناسب برای خود در نظر بگیرید یا بتواند یخ شکن را پوشش مناسبی بدهد و از بالا تا پایین پای شما را در مقابل برف محافظت کند.

قطعه یدکی: شما می توانید برای یخ شکن خود میله های مرکز را بخرید و به آن متصل نمایید.این میله ها باعث می شوند یخ شکن کمتر و یا بیشتر قابل اتعطاف باشد و در شاید مختلف عملکرد مناسبی داشته باشد.

ضرورت و اهميت حفاظت فردی چیست؟

يكي از مشكلات مهم صنايع بالاخص دركشورهاي درحال توسعه ، مشكلات ايمني و بهداشتي پرسنل شاغل در صنايع مي باشد . ايمني به عنوان شاخصي در خصوص درجه نسبي فرار از خطر و همچنين بهداشت حرفه اي بعنوان مفاهيمي جهت ارزيابي ميزان تماس شاغلين با آلاينده هاي مختلف و متعدد محيطهاي كار از جمله موارد حائز اهميتي هستند كه مديران صنايع مي بايست به آن توجه نمايند .

بديهي است شناسايي و كنترل خطرات براي بالا بردن سطح بهره وري در سايه دارا بودن محيطي بهداشتي ، ايمن و پرسنل سالم است.

از آنجايي كه در مواقعي كنترل بخشي از عوامل زيان آور شغلي ( شامل عوامل شيميايي ، فيزيكي ، مكانيكي و بيولوژيكي)  در منبع توليد و همچين در مسير انتقال عملي نبوده و يا بسيار مشكل مي باشد تنها راه حل باقي مانده تجهيز پرسنل به وسايل حفاظت فردی مناسب و استاندارد خواهد بود.

وجود طيف وسيعي از مخاطرات شيميايي ، فيزيكي ، بيولوژيكي و مكانيكي با خصوصيات خورندگي ، برندگي ، سمي بودن ، سوزانندگي ، جهش زايي و .. در محيطهاي كاري مي تواند سلامتي شاغلين و حتي ساير افراد مجاور محيطهاي شغلي را به شدت تهديد نمايد، بنابراين به منظور حفظ و صيانت از منابع انساني و همچنين افزايش راندمان كار و بهره وري ، شناسايي ،ارزيابي و كنترل خطرات فوق از اهميت بسزايي برخوردار است .

وظايف ياد شده در فرهنگ ايمني امروزي نه تنها كاري انسانی و در راستاي اهداف اقتصادي و اجتماعي محسوب مي شود بلكه وظيفه قانوني نيز تلقي مي گردد كه چشم پوشي از آن مي تواند باعث اعمال مجازات قانوني گردد .در ايران نيز موارد زيادي از قوانين مرتبط ، از اين فلسفه حمايت مي كند كه براي مثال مي توان به ماده 91 قانون كار، آيين نامه حفاظت و بهداشت عمومي در كارگاهها و… اشاره نمود.

اما از طرف ديگر بايستي توجه داشت كه استفاده از وسايل حفاظت فردی آخرين خط از خطوط دفاعي در مقابل شرايط بالقوه خطرناك محيطهاي كار محسوب مي شود. زيرا اغلب مقررات ايمني امروزي و اصول مديريت نوين ايمني ، كنترل هاي فني و مهندسي و در مرتبه بعدي كنترل هاي تجهيزات حفاظت فردی مديريتي را به عنوان اولين و مناسبترين روش حفاظتي كارگران در برابر مواد و شرايط خطرناك

توصيه مي نمايند . بايد بخاطر داشت در حاليكه ممكن است براي كارفرمايان استفاده از وسايل حفاظت فردی براي كنترل مواجهه پرسنل با خطرات يك راه حل ساده ، مناسب و صحيح بنظر رسد ، ولي در صورت عدم توجه،  بسيار نامناسب و حتي خطرناك باشد . بعنوان مثال بعضي از تجهيزات حفاظت فردی مانند دستگاههاي تنفسي ( رسپيراتورها ) يا لباس هاي حفاظتي ممكن است بسيار گرم و سنگين بوده و به دليل تحميل فشار بر افراد درهنگام استفاده از سوي آنها مورد استفاده قرار نگرفته و يا بطور نامناسب و ناقص استفاده شوند و به همين دليل پذيرش افراد يك فاكتور اساسي در يك برنامه موفقيت آميز استفاده از تجهيزات حفاظت فردی محسوب مي شود.

براي اينكه وسايل حفاظت فردی بتوانند بالاترين سطح ممكن حفاظت را تأمين كنند لازم است كه بطور مناسب انتخاب شده ، به بهترين نحو ممكن نگهداري و بطور صحيح و مداوم مورد استفاده قرار گيرند . اگر از يك طرف استفاده از وسايل حفاظت فردی براي پرسنل ناراحت كننده باشد و از طرف ديگر علل واقعي كاربرد وسايل ياد شده به آنها تفهيم نگردد امكان استفاده ناقض و يا غلط از اين تجهيزات و در نتيجه عدم تأمين حفاظت كافي و لازم وجود خواهد داشت و به همين دلايل آموزش پرسنل يك بخش تفكيك ناپذير و در عين حال حياتي از يك برنامه موفقيت آميز استفاده از تجهيزات حفاظت فردی خواهد بود.

بحث فوق بيشتر براي محيطهاي صنعتي صادق مي باشد و براي پرسنل واحدهاي آتش نشاني ، استفاده و كاربرد تجهيزات حفاظت انفرادي از اهميت فوق العاده بيشتري برخوردار است، زيرا آتش نشانان به هنگام عمليات اكثراً و يا شايد هميشه در شرايط كار عادي نمي باشند و در اين لحظات كه استفاده از تجهيزات انفرادي و حفاظتي براي آنها امري ضروري است ، خطرات بالقوه زيادي بطور همزمان آنها را تهديد مينمايد. وقتي آتش نشان وارد ساختمان مي شوند ، وجود دود و گازهاي سمي ، خطرناك و قابل انفجار ، اجسام پرنده مانند خرده هاي شيشه و غيره ، حرارت هاي بسيار بالا ، انفجارات شديد و مهلك ، تشعشعات اتمي و غيره ، لبه هاي تيز و تراشه ها ، سيم ها و تجهيزات برقدار ، ابزار آلات تيز ، سقوط و افتادن اجسام روي پاها و بدن ، مواد شيميايي خطرناك و موارد ديگري مانند سقوط همواره آنها را تهديد مي نمايد. به همين لحاظ استفاده از تجهيزات حفاظت فردی در اين شغل حساسيت و اهميت بيشتري نسبت به مشاغل ديگر دارد و به همين علت استفاده از اين تجهيزات در همة عملياتها براي آنان حالتي اجباري و الزامي داشته تا بدينوسيله حفاظت و ايمني بيشتري را براي آنان تأمين نمايد.

همانطوري كه ذكر شد پذيرش شاغلين بخش مهمي از يك برنا مه موفقيت آميز تجهيزات حفاظت فردی است . تا زماني كه شاغلين در رابطه با ضرورت استفاده از اين وسايل تحت آموزش قرار نگيرند و بطور مستقيم در برنامه ياد شده شركت داده نشوند پذيرش افراد عملي نشده و استفاده صحيح و كامل از تجهيزات عملي نخواهد شد . آموزش عملي استفاده از اين تجهيزات يك بخش اساسي از فرآيند آموزش است . لازم است كه قبل از استفاده از تجهيزات حفاظت فردی ، كارآموزي صورت گرفته و به طور مرتب تكرار شود .

آموزش عملي علاوه براينكه پرسنل را به اهميت استفاده از وسايل حفاظت فردی آگاه مي سازد امكان آشنايي شاغلين با اینگونه تجهيزات را در يك محيط ايمن فراهم مي آورد. يك برنامة آموزش عملي موفق ممكن است شامل موارد زير باشد :

تشريح خطر و شرايطي كه استفاده از وسايل حفاظتي را ضروري مي سازد.
تشريح اقداماتي كه در رابطه با خطرات موجود انجام شده و يا مي توان انجام داد.
توضيح درباره علت انتخاب وسايل حفاظت فردی موجود
بحث و بررسي توانايي ها و محدوديتهاي وسايل انتخاب شده
نشان دادن روشهاي صحيح استفاده از وسايل حفاظت فردی شامل نحوه پوشيدن و در آوردن آنها
فراهم آوردن فرصت براي افراد جهت استفاده عملي از وسايل
بحث درباره روشهاي نظافت ، بازرسي و نگهداري آنها.